|
Ta strona korzysta z plików cookies, zgodnie z Polityką Cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na działanie plików cookies, w zakresie zgodnym z bieżącymi ustawieniami Twojej przeglądarki internetowej. Kliknij przycisk "Polityka cookies" aby zapoznać się z jej treścią lub przycisk "Zamknij" aby ta informacja nie pojawiała się więcej.
|
|
Szałwiô (Salvia officinalis L.). Jinszé pòzwë: szalwija, szôłwia, szôłwiô, pòkrziwka
Szałwiô òd dôwna je ùprôwianô dlô ji zdrowòtnëch ë kùlinarnëch włascëwòsców. Kwitnie w maju ë czerwińcu, wëdaje drobné, lilewé abò biôłé kwiatë. Rosce mnogò ë dzëkò na całi zemsczi kùglë – òceniwô sã, że je ji na swiece kòl tësąc zortów. W kaszëbsczich ògrodach ùprôwiô sã przede wszëtczim pòkrziwkã (pòl. szałwia lekarska). W naturalnëch warënkach brëkùje słoneczny môl z zemią bògatą w wôpno.
Stosowanié szałwie zwiãksziwô produkcjã żôłądkòwégò sokù ë ùletcziwô trawienié. Zelé dzejô wiatropãdno ë rozmieje zrëszëc we flakach. Zawierô przede wszëtczim etericzny òléjk, garbniczi, fenolokwasë, gòriczczi, flawònojidë, mineralné solë, prowitaminã A, a téż witaminë z karna B, C, ë PP. Lëste szałwie mają òdkażającé ë procembakterijné włascëwòscë – zélnô arbata dobrze sã sprôwdzô jakò płin do płókaniégò gãbë przë zapalnëch stanach dąsłów ë przë tôklach z zãbama. Roscënã ùżiwómë téż bùtnowò, jakò òbkłôd, do przëmiwaniégò skórë czej na ni je wërzuconé, jakô egzema abò òbwrzodzenié, niegòjącé sã renë, abò je pògrëzłô bez òwadë. Przërëchliwô gòjenié nadżérków, aft ë wszelejaczégò zortu drobnëch renków na skórze. Temù, że mô dzejanié hamùjącé mòkniãcé – sprôwdzô sã w ùżëcym przë nadmiérny pòtlëwòscë (nodżi!). Skùtecznô je téż w kòbiecëch problemach jakò skłôdnik sôdnëch balików.
Lëdowô medicyna: na mãczący stôri kaszel wez arbatã z rutë, szałwië ë kminkù (M. Kwaśkiewicz). Abë pòzbëc sã bólu gardła, nôleżi je wëpłëkac arbatą z szałwie a téż zrobic òbkłôd ze swiéżëch lëstów szczawiu (pòl. kobylak) (M. Kwaśkiewicz).
15 zélnika, w swiãto Matczi Bòsczi Zélny je swiãcenié zelów òbczas nabòżeństwa. Té zela służą na rozmajité chòrobë lëdzy ë chòwë. Lëdze zanôszają do swiãceniô òsoblëwie miãtã ë szałwiã (B. Stelmachowska). Cobë rozbùdzëc miłosc kòl drëdżi òsobë wez trzë lëste szałwie. Na pierszim të napisz Adam Ewa, na drëdżim Jezus Maria, na trzecym twòje jimiã ë ji jimiã. Spôl lëste na pòpiół ë dosëp gò ti òsobie do jestkù abò do picégò (M. Radomski).
Projekt zrealizowany został ze środków Narodowego Centrum Kultury w programie EtnoPolska 2024.
Kaszubski ogród to cykl wydarzeń poświęcony roślinom i tematom zielarskim na Kaszubach. W ramach tego projektu powstała baza roślin charakterystycznych dla regionu Kaszubskiego.
