|
Ta strona korzysta z plików cookies, zgodnie z Polityką Cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na działanie plików cookies, w zakresie zgodnym z bieżącymi ustawieniami Twojej przeglądarki internetowej. Kliknij przycisk "Polityka cookies" aby zapoznać się z jej treścią lub przycisk "Zamknij" aby ta informacja nie pojawiała się więcej.
|
|
Na Kaszëbach je roscëną chùdzy ùprôwióną w ògrodach jak rosnącą dzëkò. Na naszé terenë przëwanożëła wierã z Krimù. Mô drobné zółtë kwiatë ë szarozeloné lëstë. Je mrozoòdpòrnô. Nôlepi rosce na słuńcowim môlu, òsłoniãtim òd mòcnëch wiatrów. Kwitnie òd maja do séwnika.
Zelé rutë wzmòcniwô òdpòrnosc òrganizmù ë procëmdzejô jegò przedwczasnémù starzeniu sã. Dzejô procëmalergiczno ë procëmwësãkòwò, zmniésziwô òbjawë alergiczny sznëpë. Kòrzistno wpłiwô na krążenié, òbniżô cësnienié krwi, wzmòcniô ë rozszerzô żëłë. Ruta ba nazéwónô białczënym zelim, radzëlë ji stosowanié przede wszëtczim w białczënëch tôklach: w zabùrzeniach czasów ë w bólach menstruacyjnëch – mòże bez bëlné rozskùrczowé dzejanié. Mô mòcné pòronné dzejanié – temù téż òdrôdzô sã ji ùżëcé bez niżódny kòntrolë szpecjalistë/czi.
Lëdowô medicyna: je lékã na gòrączkã (A. Fiszer za I. Gulgowskim). Chòrim na febrã dôwô sã arbatã z rutë (M. Radomski). Na biegùnkã kòl dzecy, je to gwësny strzódk, czej dzecë mają biegùnkã, bë nie ùcerpiałë. Wez kòrzéń z rutë ë zawies gò na szëjã (M. Radomski). Na mãczący stôri kaszel wez nôpar z rutë, szałwië ë kminkù (M. Kwaśkiewicz). Procëm słabòscë głowë: wëmieszac ekstrakt z rutë z winnym òctã ë wëmëc w tim głowã. Pòmôgô na wszëtczé bùtnowé bólë głowë ë wzmòcniwô jã (M. Kwaśkiewicz). Na krótczi òddëch ë zapiercé w płëcach nôleżi zrobic òct z rutë (M. Kwaśkiewicz).
Ruta bëła symbòlã czëstoscë ë dzéwictwa – pannë sałë rutã przed domã; czej bëła ruta, tej doma gwës bëło dzéwczã zdatné do żeńbë. W kaszëbsczi piesni dzéwczã rozpôczô pò stracë kòchónka (A. Fiszer) „W ciemnym lesie wiater wieje/Tam dzieweczka rutkę sieje/Sieje, sieje i siejąca/Ten swój wianek żałująca”.
Projekt zrealizowany został ze środków Narodowego Centrum Kultury w programie EtnoPolska 2024.
Kaszubski ogród to cykl wydarzeń poświęcony roślinom i tematom zielarskim na Kaszubach. W ramach tego projektu powstała baza roślin charakterystycznych dla regionu Kaszubskiego.
