|
Ta strona korzysta z plików cookies, zgodnie z Polityką Cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na działanie plików cookies, w zakresie zgodnym z bieżącymi ustawieniami Twojej przeglądarki internetowej. Kliknij przycisk "Polityka cookies" aby zapoznać się z jej treścią lub przycisk "Zamknij" aby ta informacja nie pojawiała się więcej.
|
|
Roscëna znónô, ùprôwiónô ë stosowónô òd tësący lat – nôprzód jakò jadalnô roscëna, pòtemù wëkòrzëstiwónô téż jakò lékòwé zelé. Dlô lékarzeniégò mòżna zbrëkòwac semiona ë òléj. Len stosëje sã w produkcjë włóknów ë papióru, jadalnégò òleju ë jakò òbzdobnô roscëna w parkach abò w ògrodach. Roscëna rosce do 70 centimetrów. Kwitnący len më òbôczimë òd czerwińca do lëpińca, kwiatë mają piãkną mòdrą farwã.
Przede wszëtczim më gò znajemë jakò lék na żôłądk. Picé lnu je radzoné we wrzodowi chòroscë żôłądkù ë dwùnastnicë. Òn mô letkò przeczëszcziwającé dzejanié (semiã), òsłóniającé flaczi. Je dobri na òdchùdzanié, bò je to czerpiskò błónnika, jaczé sprôwiô, że më czëjemë sëtosc. Dobrim spòsobã na zôpiarcé je picé lnianégò semienia, tej „kisielu” z zalónëch semión lnu. Lniané semiã je téż czãsto stosowóné przë zapôleniach òskrzélów, kaszlu, pòparzeniach ë òdmrożeniach – temù, że bëlno regenerëje skórã.
Lëdowô medicyna: Wez łëżeczkã prochù abò młodzów […] ë biôłé kùrzé jôjkò, dobrze wëmieszôj, wëszmërgni na renã ë przewiąż to lnem (M. Kwaśkiewicz). Dobrim spòsobã na żółtaczkã je żwanié zôrna lnu (M. Kwaśkiewicz). Nôparë do picégò na suchòtë nót je wëkònywac z lnianégò semienia (M. Kwaśkiewicz). W przipódkù ùsëwaniégò cëzożiwców stosowelë klejik z lnianégò semienia z czosnikã (M. Radomski).
Pòdług zwëkù totczi młodi pannë są lnianym pòwrózkã pòdwiązóné (A. Fiszer za I. Gulgowskim). Na Kaszëbach je zakôzóné przãdzenié lnu òbczas adweńtu (A. Fiszer). Na zôpùstë trzeba wiele tuńcowac ë wësok skakac w tuńcu, cobë len wësok rósł (A. Fiszer). Kaszëbi przed nadchôdającym Wiôldżim Pòstã wëprôwiają miãsné czestë ë tuńce, bò jinaczi len bë nie ùrósł (A. Fiszer). W kartësczim pòwiece len sã seje na Matkã Bòską Strëmianą, tak tej w dzéń Zwiastowaniégò (A. Fiszer za Ziemia). W adweńt […] schòdzą sã lëdze razã na łómianié, trzepanié ë przãdzenié lnu. Czile dni przed swiãtama ùstôwô przãdzenié lnu (B. Stelmachowska). W zôpùstnëch òbrzãdach na Kaszëbach spòtikómë tuńc „na dłudżi len”, wkół kądzelë abò z kądzelą w rãce wkół kółka (B. Stelmachowska).
Projekt zrealizowany został ze środków Narodowego Centrum Kultury w programie EtnoPolska 2024.
Kaszubski ogród to cykl wydarzeń poświęcony roślinom i tematom zielarskim na Kaszubach. W ramach tego projektu powstała baza roślin charakterystycznych dla regionu Kaszubskiego.
